กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกชี้แจงการลงพื้นที่ตรวจกัญชาเป็นไปตามมาตรการเริ่มดำเนินการตั้งแต่ปลายปี 2565 สื่อสารทำความเข้าใจและลงพื้นที่สุ่มตรวจร้านค้า/สถานประกอบการทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค พร้อมเผย ออกใบอนุญาตให้แล้วกว่า 5,000 ราย พร้อมเน้นย้ำให้ทุกจังหวัดเร่งสื่อสาร อำนวยการการขออนุญาตอย่างถูกต้อง ทั้งส่วนกลาง และ ส่วนภูมิภาค เพื่อลดปัญหาที่ขัดต่อกฎหมาย

นายแพทย์ธงชัย เลิศวิไลรัตนพงศ์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวว่า ตามที่มีการเสนอข่าวประเด็นประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง สมุนไพรควบคุม (กัญชา) ลงวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 ตามมาตรา 46 แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าว ได้บัญญัติห้ามมิให้ผู้ใดศึกษาวิจัยหรือส่งออกสมุนไพรควบคุม หรือจำหน่าย หรือแปรรูปสมุนไพรควบคุมเพื่อการค้า เว้นแต่จะได้รับใบอนุญาตจากผู้อนุญาต ซึ่งตามคำนิยามในมาตรา 3 ให้นิยามความหมาย กรณี “จำหน่าย” หมายความว่า ขาย จ่าย แจก หรือแลกเปลี่ยน ต้องมีการขออนุญาตให้ถูกต้องตามกฎหมาย ถ้าไม่มีการขออนุญาตถือว่าผิดกฎหมายตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง สมุนไพรควบคุม (กัญชา) พ.ศ. 2565 ดังนั้นผู้ประกอบการ รวมถึงประชาชนทั่วไป ที่จะมีการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากกัญชาในเชิงพาณิชย์และทำการค้า ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบใดก็ตามต้องขออนุญาตจำหน่ายหรือแปรรูปสมุนไพรควบคุม เพื่อการค้า ถ้าอยู่ในเขตกรุงเทพมหานคร ต้องยื่นขออนุญาต ที่กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก พื้นที่ต่างจังหวัด ต้องขออนุญาตจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดที่ท่านอาศัยอยู่ และกรมฯได้ดำเนินการสื่อสารทำความเข้าใจ และบังคับใช้กฎหมายเพื่อให้เป็นไปตามมาตรการ เจตนารมณ์และการบังคับใช้กฎหมาย ตั้งแต่ปลายปี 2565 และในปี 2566 มีแผนการดำเนินการตั้งแต่ช่วงเดือน มกราคม จนถึงสิ้นเดือนมีนาคม 2566 รวมเป็นจำนวน 10 ครั้ง ดังนั้นการลงพื้นที่ในแต่ละครั้ง จึงเป็นการดำเนินการตามมาตรการและแผนที่กำหนดไว้ ในกรณีที่มีประชาชนร้องเรียนสถานประกอบการมายังกรมฯ ทางพนักงานเจ้าหน้าที่จะเร่งดำเนินการเพื่อลงตรวจและสื่อสารสร้างความเข้าใจในทันที
โดยที่ผ่านมากรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก โดยมีพนักงานเจ้าหน้าที่ และ เจ้าพนักงานตำรวจทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาคลงพื้นที่ สำรวจ สื่อสาร ตรวจตรา สุ่มตรวจร้านค้า/สถานประกอบการ มีผลการบังคับใช้กฎหมาย และดำเนินคดีทั้งในเขตกรุงเทพฯ 9 เขต และ ภูมิภาค 5 จังหวัด รวมดำเนินคดี 36 ราย ดังนี้ เขต กทม. 9 เขต ได้แก่ ชนะสงคราม (ข้าวสาร) ทองหล่อ ลุมพินี (ซอยสุขุมวิท 11) กองบังคับการ 1 ตำรวจท่องเที่ยว บางซื่อ (ซอยอารีย์ ซอยราชครู ถนนพหลโยธิน) ห้วยขวาง (ตลาดจ๊อดแฟร์) ตลิ่งชัน หลักสี่ (สน.ทุ่งสองห้อง) บางแค (สน.หลักสอง) รวมจับปรับดำเนินคดี 12 ราย ผิดเงื่อนไขใบอนุญาตฯ สั่งพักใช้ใบอนุญาต 4 ราย กรณีไม่พบผู้กระทำความผิด (8 ราย) กำชับ และแนะนำให้กรอก แบบรายงานฯ ตามกำหนด ในส่วนภูมิภาค ดำเนินการ 5 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่ ปทุมธานี ชลบุรี (พัทยา) สุราษฎร์ธานี (เกาะสมุย เกาะเต่า) ตราด (เกาะช้าง) ดำเนินการ จับ ปรับ ดำเนินคดี 15 ราย ผิดเงื่อนไขใบอนุญาตฯ ตักเตือน/สั่งพักใช้ใบอนุญาต 5 ราย และกรณีไม่พบการกระทำความผิด พร้อมกำชับและแนะนำให้กรอกแบบรายงานให้ครบถ้วน
การขอใบอนุญาต และออกใบอนุญาต จำหน่ายหรือแปรรูป ส่งออก ศึกษาวิจัย พบว่าในเขตกรุงเทพมหานคร รวม 50 เขต มายื่นขอรับใบอนุญาตคำขอ 2,012 คำขอ และได้รับใบอนุญาตแล้ว 1,637 ใบอนุญาต ส่วนต่างจังหวัด 76 จังหวัด ยื่นคำขอ 6,307 คำขอ และได้รับใบอนุญาต 4,304 ใบอนุญาต (ณ วันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2566)
นายแพทย์ธงชัย กล่าวอีกว่า กัญชาเป็นสมุนไพรไทย เน้นคุณค่าการใช้ในการแพทย์ สร้างงาน สร้างอาชีพ และ เสริมเศรษฐกิจชาติ เป็นสมุนไพรที่มีค่าต่อการศึกษาหรือวิจัยและมีความสำคัญทางเศรษฐกิจ เพื่อใช้ประโยชน์ในทางการแพทย์แผนไทยและเศรษฐกิจชุมชน เป็นการปิดช่องสุญญากาศ พร้อมสร้างความรู้ ความเข้าใจ ปลอดภัยให้กับสังคม และ เพื่อประโยชน์ในการคุ้มครองสมุนไพรกัญชา อย่างยั่งยืน สำหรับการขออนุญาตใช้สมุนไพรควบคุม ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2542 หากมีข้อสงสัยหรือสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม ติดต่อได้ที่ กองคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาแพทย์แผนไทยและแพทย์พื้นบ้านไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก