อายุที่ผันเปลี่ยนไปตามกาลเวลาเป็นสิ่งที่ทุกคนหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่จะทำอย่างไรให้การเปลี่ยนแปลงนี้กลับกลายเป็นช่วงเวลาที่มีคุณค่าและมีความสุข เมื่อก้าวเข้าสู่ “วัยสูงอายุ” ที่ต้องยอมรับและปรับตัวในการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและจิตใจ ความสามารถที่ถดถอย สถานะทางสังคม เศรษฐานะ การพลัดพรากจากบุคคลอันเป็นที่รัก รวมถึงกลุ่มผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะเปราะบาง และผู้สูงอายุที่เพิ่งพ้นจากความเจ็บป่วยเฉียบพลัน ซึ่งบางส่วนอาจช่วยเหลือตนเองได้ไม่ดีเท่าเดิม หรือเกิดภาวะพึ่งพิง จึงจำเป็นต้องมีการดูแลใส่ใจทั้งด้านร่างกาย อารมณ์จิตใจ และความสามารถในการช่วยเหลือตนเองอย่างถูกต้องเพื่อลดการเกิดภาวะพึ่งพิง และให้สามารถกลับมาแข็งแรงทั้งสุขภาพกายใจ  

การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวล้วนส่งผลให้ผู้สูงอายุเกิดความวิตกกังวล สูญเสียความมั่นใจ จึงต้องมีการสร้างความเข้าใจ ดูแลฟื้นฟูอย่างถูกวิธี เพื่อเพิ่มสมรรถนะทางกายและใจให้แข็งแรง พร้อมกลับสู่บ้านและสังคมได้อย่างเต็มศักยภาพ โดยบทความนี้จะนำทุกท่านไปพบกับ 4 ไฮไลต์จาก “ศูนย์วิทยาการเวชศาสตร์ผู้สูงอายุศิริราช โรงพยาบาลศิริราช” ทั้งบริการการดูแลผู้ป่วยสูงวัยระยะกลาง(Intermediate care) กิจกรรมฟื้นฟูด้วยนวัตกรรมทันสมัยจากทีมสหสาขาวิชาชีพ การตรวจคัดกรองดูแลสุขภาพผู้สูงวัย ตลอดจนการเป็นต้นแบบวิทยาการที่พร้อมส่งต่อองค์ความรู้สำหรับบุคคลทั่วไปและครอบครัวผู้ป่วยสูงอายุ ให้สอดรับจุดมุ่งหมายหลักในการวางรากฐานที่แข็งแกร่งให้กับสังคมผู้วัยในประเทศไทย ได้มีสุขภาวะที่ดี และมีคุณภาพอย่างยั่งยืนในสังคมและอนาคต  

• บริการดูแลผู้ป่วยสูงวัยแบบไร้รอยต่อผ่าน Intermediate care เติมเต็มห่วงโซ่แห่งการดูแล

โมเดลต้นแบบของการดูแลผู้ป่วยสูงอายุแบบครบวงจรผ่าน Intermediate Care หรือการดูแลและฟื้นฟูผู้ป่วยสูงอายุระยะกลาง หลังพ้นการเจ็บป่วยในระยะเฉียบพลันที่เริ่มมีอาการคงที่ เพื่อเตรียมความพร้อมและความสามารถกลับไปฟื้นฟูร่างกายต่อที่บ้าน ควบคู่ไปกับการให้ความรู้ ความเข้าใจ ให้กับคนในครอบครัวและผู้ดูแลของผู้ป่วยสูงอายุ เพื่อสร้างความมั่นใจ เสริมศักยภาพในการดูแลได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยบุคลากรทางการแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ และ Multidisciplinary Team หรือทีมสหสาขาวิชาชีพ เพื่อการวางแผนการดูแลผู้ป่วยอย่างเป็นระบบ ครอบคลุมการดูแลแบบรายบุคคลที่มีภาวะอาการที่แตกต่างกัน เพื่อให้เกิดความต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ

• คอร์สกิจกรรมฟื้นฟูกายและใจเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงครบทุกมิติ

นอกเหนือจากการดูแลในด้านการใช้ชีวิตประจำวันทั่วไปแล้ว ทางศูนย์ฯได้มีการออกแบบคอร์สเฉพาะบุคคลสำหรับทำกิจกรรมต่างๆ เพื่อเป็นตัวช่วยสำคัญในการฟื้นฟูร่างกายผู้ป่วยสูงอายุให้มีประสิทธิภาพ เนื่องจากช่วงระหว่างการเจ็บป่วยไปจนถึงหลังพ้นสภาะวะการเจ็บป่วยเฉียบพลัน พบว่าผู้ป่วยสูงอายุมีการเคลื่อนไหวร่างกายน้อยลงกว่าปกติ จึงจำเป็นต้องมีกิจกรรมที่ช่วยให้ผู้ป่วยสูงอายุได้มีการเคลื่อนไหวร่างกายระหว่างวัน รวมถึงกิจกรรมกระตุ้นศักยภาพสมอง และกิจกรรมสร้างสรรค์อารมณ์ทางบวก ผ่านการวางแผนจัดแบ่งตารางการทำกิจกรรมในแต่ละวันจากทีมสหสาขาวิชาชีพ โดยให้ครอบครัวผู้ดูแลเข้ามามีส่วนร่วมและเรียนรู้ในการทำกิจกรรมร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็น กิจกรรมธาราบำบัด กายภาพบำบัด กิจกรรมบำบัด นันทนาการบำบัด ดนตรีบำบัด จิตวิทยาการปรึกษา อรรถบำบัด และคลินิกฟื้นฟูด้วยเทคโนโลยีก้าวหน้า  

นอกจากนี้ศูนย์วิทยาการเวชศาสตร์ผู้สูงอายุศิริราช ยังให้ความสำคัญกับการพัฒนา Senior fitness gym อีกหนึ่งโซนกิจกรรมฟื้นฟูร่างกายที่น่าสนใจสำหรับผู้สูงอายุ ด้วยนวัตกรรมและเทคโนโลยีการออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุโดยเฉพาะ ผ่านการออกแบบโปรแกรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคล โดยทีมผู้เชี่ยวชาญ ที่มุ่งหวังให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพร่างกายแข็งแรงแบบองค์รวม ทั้งเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ความทนทานของระบบหายใจ และการไหลเวียนของโลหิต  

• เทคโนโลยีฟื้นฟูผ่านนวัตกรรมล้ำสมัยออกแบบมาเพื่อวัยสูงอายุโดยเฉพาะ

อีกหนึ่งไฮไลท์สำคัญของศูนย์วิทยาการเวชศาสตร์ผู้สูงอายุศิริราช คือการนำเทคโนโลยีนวัตกรรมทันสมัยมาใช้ในการบำบัดผู้ป่วยสูงอายุ โดยเน้นการฝึกการเคลื่อนไหว การทรงตัว และการเดินที่ต้องการระบบพยุงน้ำหนัก อันประกอบด้วย

• Silverfit 3D (ออกกำลังกายกลุ่มด้วยเกม 3 มิติ) เทคโนโลยีเซ็นเซอร์ 3 มิติ ที่สามารถติดตามการเคลื่อนไหวของแขนขาได้อัตโนมัติมาใช้เป็นกิจกรรมออกกำลังกายแบบกลุ่ม 3-5 คน เพื่อฝึกการเคลื่อนไหวร่างกายในรูปแบบต่างๆ เพื่อให้ร่างกายมีความยืดหยุ่น เพิ่มกำลังให้กล้ามเนื้อ รวมถึงฝึกความคิดความอ่าน และการทำกิจกรรมร่วมกับผู้อื่น


• C-Mill VR+ (ฝึกการเดินในโลกเสมือนจริง) ลู่วิ่งฝึกการใช้ชีวิตประจำวันผ่านภาพจำลองวัตถุและภาพเสมือนจริงในรูปแบบของเกมต่างๆ เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาด้านการทรงตัวและการเดิน


• KinesiQ (ฝึกการทรงตัวไปในที่ต่างๆ) เครื่องออกกำลังกายเพื่อฝึกการทรงตัวโดยใช้ภาพสถานที่จริงเข้ามาจำลอง เพื่อให้ผู้สูงอายุได้ขยับท่าทาง และฝึกการทรงตัวได้เสมือนอยู่ในสถานที่นั้นจริงๆ


• Andago (ฝึกการก้าวข้ามอุปสรรค) เครื่องออกกำลังกายสำหรับผู้ที่มีปัญหาด้านการทรงตัวและการเดินที่ต้องการระบบพยุงน้ำหนัก ที่รองรับน้ำหนักตัว เพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างการฝึกการเคลื่อนไหว


• G-Walk (เรียนรู้การประเมินการเดินของตัวเอง) อุปกรณ์เซ็นเซอร์ไร้สาย สำหรับใช้ประเมินความสามารถด้านการเดินให้กับผู้ป่วยสูงอายุ โดยนักกายภาพบำบัด ที่จะสอนวิธีการประเมินด้วยการฝึกทำการทดสอบ และการประเมินผลร่วมกัน  

• บริการตรวจคัดกรองดูแลสุขภาพผู้สูงวัย เพื่อสุขภาพกายและใจที่ดีในวันข้างหน้า

ศูนย์วิทยาการเวชศาสตร์ผู้สูงอายุศิริราชได้เปิดบริการการตรวจคัดกรองสุขภาพผู้สูงวัย (Screening & Check-up) เพื่อค้นหาความผิดปกติของร่างกายแบบเชิงลึกสำหรับรายบุคคลที่มีสัญญาณและโอกาสเกิดโรคหรือภาวะต่างๆ โดยเฉพาะกลุ่มโรคและอาการที่มักพบบ่อยในผู้สูงวัย เช่น ภาวะคาร์ดิโอเมตาบอลิก (Cardiometabolic risk) ซึ่งคือความผิดปกติที่เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือด ไขมันในเลือด ความดันโลหิต และโรคเบาหวาน ตรวจหาโรคมะเร็ง ความจำ อารมณ์ กระดูกพรุน ความเสี่ยงการหกล้ม ภาวะเปราะบาง มวลกล้ามเนื้อน้อย ภาวะโภชนาการ สุขภาพช่องปาก การมองเห็นและการได้ยิน โดยเปิดให้บริการตรวจคัดกรองในกลุ่มผู้สูงวัยที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป และครอบคลุมไปถึงกลุ่ม Pre-aging ที่มีอายุระหว่าง 50-59 ปี เพื่อให้ได้เตรียมความพร้อมทางด้านร่างกายและจิตใจก่อนการก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุในอนาคตอันใกล้

• ต้นแบบวิทยาการเพื่อส่งต่อองค์ความรู้สู่บุคคลทั่วไปและครอบครัวผู้ป่วยสูงวัย  

การดูแลผู้ป่วยสูงอายุเป็นศาสตร์และศิลป์ที่ต้องอาศัยความเข้าใจเป็นอย่างมาก ศูนย์วิทยาการเวชศาสตร์ผู้สูงอายุศิริราช จึงมุ่งมั่นในการพัฒนางานวิจัย และสร้างองค์ความรู้ เพื่อเป็นต้นแบบและส่งต่อองค์ความรู้ ทั้งทางด้านวิชาการ และภาคปฎิบัติให้แก่บุคคลทั่วไป ตลอดจนครอบครัวและผู้ดูแลควบคู่ไปกับการดูแลการรักษาผู้ป่วยสูงอายุในระยะเปลี่ยนผ่านเพื่อให้เกิดความมั่นใจ และสามารถดูแลช่วยเหลือผู้ป่วยสูงอายุได้ในทุกๆด้านของการดำเนินชีวิตประจำวัน รวมถึงกิจวัตรต่างๆ ให้เป็นไปอย่างราบรื่นและปลอดภัย ตั้งแต่การดูแลความสะอาดร่างกาย การส่งเสริมให้ผู้ป่วยสูงอายุและผู้ดูแลนอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ เพื่อให้วงจรการนอนหลับเกิดความสมดุล และส่งเสริมโภชนาการที่เหมาะกับรายบุคคล การกำหนดสารอาหารที่เหมาะสมกับตัวโรค การจัดสิ่งแวดล้อมให้ถูกสุขลักษณะเหมาะกับการรับประทานอาหาร การจัดผู้ป่วยให้อยู่ในท่านั่งศีรษะสูงลำคอตรงป้องกันการสำลัก เป็นต้น

อย่างไรก็ดี นอกจากการดูแลรักษาที่เป็นระบบขั้นตอนและการส่งต่อองค์ความรู้ ศูนย์วิทยาการเวชศาสตร์ผู้สูงอายุศิริราชยังคงมุ่งส่งเสริมให้มีการพัฒนาต่อยอดการจัดการดูแลผู้ป่วยในระยะเปลี่ยนผ่าน อาทิ การติดตามผู้ป่วย เพื่อประเมินผลลัพธ์ของการดูแล การลดปัญหาการใช้ยา และการกลับเข้ามารักษาตัวในโรงพยาบาลต่อไปในอนาคตอีกด้วย

การจะมุ่งสู่การสร้างสังคมผู้สูงวัยอย่างมีคุณภาพ และเติมเต็มมารตรฐานการดูแลอย่างครบทุกมิติได้ จำเป็นต้องได้รับแรงสนับสนุนจากทุกภาคส่วน เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุให้ดีขึ้นและเกิดขึ้นได้อย่างเป็นรูปธรรม โดยทุกคนสามารถมีส่วนร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการผลักดันศักยภาพเพื่อเป็นรากฐานให้แก่สังคมไทยในอนาคต ด้วยการร่วมสมทบทุนบริจาคสร้าง“ศูนย์วิทยาการเวชศาสตร์ผู้สูงอายุศิริราช” ซึ่งอยู่ในระหว่างการดำเนินการก่อสร้าง ผ่านศิริราชมูลนิธิ (ศิริราชเพื่อผู้สูงวัย) ตามจิตศรัทธา ได้ที่ ธนาคารกรุงเทพ เลขที่บัญชี 901-7-06044-4, ธนาคารไทยพาณิชย์ เลขที่บัญชี 016-4-57906-4, ธนาคารกสิกรไทย เลขที่บัญชี 063-3-16546-7บริจาคผ่านเครือข่ายโทรศัพท์มือถือ AIS DTAC และ True โดยกด *984*100 # โทรออก ร่วมบริจาคครั้งละ 100 บาท

 

ติดตามความเคลื่อนไหวของศูนย์วิทยาการเวชศาสตร์ผู้สูงอายุศิริราชได้ที่เฟซบุ๊กแฟนเพจ https://www.facebook.com/SirirajAcg  และงานประชาสัมพันธ์และกิจการพิเศษ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล หรือโทร. 02-419-7646-8 (ในวันและเวลาราชการ)