บริษัท ฟูจิฟิล์ม (ประเทศไทย) จำกัด จัดกิจกรรมคัดกรองมะเร็งตับสำหรับประชาชนกลุ่มเสี่ยงกว่า 100 ราย โดยเริ่มนำร่องในภาคอีสาน ณ โรงพยาบาลหนองคาย เพื่อสนับสนุนการตรวจพบมะเร็งตับในระยะแรกด้วย GALAD Score เป็นครั้งแรก ซึ่งเป็นการคัดกรองมะเร็งตับด้วยการใช้สารบ่งชี้มะเร็งตับ 3 ชนิด ได้แก่ AFP, PIVKA-II และ AFP-L3 พร้อมด้วยการประเมินข้อมูลทางประชากรศาสตร์ของผู้ป่วย ได้แก่ เพศและอายุ เพื่อเพิ่มความแม่นยำให้การตรวจพบมะเร็งเนื้อตับ (hepatocellular carcinoma: HCC) โดยการตรวจคัดกรองครั้งนี้ ฟูจิฟิล์ม ทำงานร่วมกับมูลนิธิรักษ์ตับ และทีมแพทย์ของโรงพยาบาลหนองคาย ภายใต้เป้าหมายในการเดินหน้าสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับความสำคัญของการคัดกรองมะเร็งตับในระยะแรก ตลอดจนนำเสนอแนวทางคัดกรองใหม่ซึ่งจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการตรวจพบมะเร็งตับระยะแรกอย่างมีนัยสำคัญ เทียบกับแนวทางเดิมที่ใช้เพียง AFP เพียงตัวเดียว นับเป็นแนวทางที่ช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษามะเร็งตับได้ทันท่วงทีผ่านการตรวจคัดกรองที่แม่นยำ

 

ปัจจุบัน มะเร็งตับเป็นมะเร็งที่พบมากที่สุดในประเทศไทยกว่าร้อยละ 14.4 ทั้งยังเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 1 ของคนไทยจากมะเร็งทั้งหมด โดยมีผู้ป่วยใหม่เกือบ 30,000 รายต่อปี และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่พบสูงที่สุด โดยมะเร็งตับแบ่งเป็น 2 ชนิด คือ มะเร็งเนื้อตับ ซึ่งสาเหตุสำคัญ ได้แก่ การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีและซี, การดื่มแอลกอฮอล์ และภาวะไขมันพอกตับจากพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่เหมาะสมและการขาดการออกกำลังกาย และอีกชนิดคือ มะเร็งท่อน้ำดี มักเชื่อมโยงกับพฤติกรรมการบริโภคปลาน้ำจืดดิบ เสี่ยงต่อการเกิดพยาธิใบไม้ในตับ โดยมะเร็งตับถือเป็น "ภัยเงียบ" ของสังคมเนื่องจากในระยะเริ่มต้นมักไม่แสดงอาการ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จึงมักมาพบแพทย์ในระยะที่โรคลุกลามแล้ว ทำให้โอกาสในการรักษาลดน้อยลงมาก ดังนั้นการตรวจพบมะเร็งตับตั้งแต่ระยะแรกจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อผลลัพธ์การรักษา เพราะผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยตั้งแต่ระยะเริ่มต้นสามารถเข้าถึงการรักษาที่มีประสิทธิภาพ เช่น การผ่าตัด การจี้ หรือการปลูกถ่ายตับ และมีโอกาสหายขาดได้

ศ.พญ. วัฒนา สุขีไพศาลเจริญ แพทย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และประธานมูลนิธิรักษ์ตับ กล่าวว่า“ปัจจุบันมีการศึกษาวิจัยสารบ่งชี้มะเร็งชนิดใหม่เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการตรวจคัดกรองมะเร็งตับ การใช้สารบ่งชี้มะเร็งตับในเลือดหลายตัวร่วมกับการคำนวณค่า Score เช่น GALAD Score ควบคู่กับการตรวจอัลตราซาวด์ ช่วยให้แพทย์ตรวจคัดกรองได้แม่นยำตั้งแต่ระยะแรก เทียบกับแนวทางเดิมที่ใช้สารบ่งชี้เพียงตัวเดียว เราอยากให้หน่วยงานภาครัฐผลักดันให้มีการคัดกรองทั่วประเทศ พร้อมสนับสนุนการใช้เทคโนโลยีสารบ่งชี้มะเร็งตับในเลือดที่แม่นยำตามวิทยาการใหม่ เพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการตรวจคัดกรองที่มีประสิทธิภาพทั่วประเทศ”

ในการตรวจคัดกรองครั้งนี้ มูลนิธิรักษ์ตับได้เข้ามาร่วมเป็นพาร์ทเนอร์ ซึ่งมูลนิธิมีพันธกิจในการให้ความรู้ ป้องกัน และลดอัตราการเกิดโรคตับอักเสบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยผ่านการทำงานร่วมมือกับสถาบันทางการแพทย์ มูลนิธิรักษ์ตับมีบทบาทในการสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับความเสี่ยงจากไวรัสตับอักเสบ และส่งเสริมการตรวจคัดกรองในกลุ่มเสี่ยง โดยมีเป้าหมายเพื่อลดโรคตับในภูมิภาคนี้

พญ.ฤดีมน สกุลคู ผู้อำนวยการโรงพยาบาลหนองคาย กล่าวว่า “โรงพยาบาลหนองคายมีวิสัยทัศน์เป็นศูนย์กลางสุขภาพแห่งอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง จากการศึกษาของรพ. หนองคายร่วมกับมูลนิธิรักษ์ตับ พบว่าชาวหนองคายติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ B และ C สูงถึงร้อยละ 12 กิจกรรมครั้งนี้คือการคัดกรองผู้ป่วยด้วยการใช้ GALAD Score Test ที่ทำได้ง่าย รวดเร็ว แม่นยำสูง ช่วยเสริมศักยภาพในการตรวจพบระยะเริ่มต้น ทำให้ผู้ป่วยเข้าสู่การรักษาได้รวดเร็วและมีโอกาสหายได้ สอดคล้องกับความมุ่งมั่นของโรงพยาบาลในการลดอัตราการเสียชีวิตและยกระดับคุณภาพชีวิตผู้ป่วย”

นพ.จำรัส พงษ์พิศ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคระบบทางเดินอาหารและตับ โรงพยาบาลหนองคาย เสริมว่า “ภาคอีสานมีอัตราการเกิดมะเร็งเนื้อตับสูงที่สุดและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี ส่วนใหญ่พบในระยะสุดท้าย ซึ่งทำให้การรักษาเป็นไปได้ยาก กลุ่มเสี่ยงที่ต้องคัดกรอง ได้แก่ ผู้ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ B และ C ผู้ป่วยตับแข็ง ผู้ดื่มสุรา และผู้มีไขมันพอกตับ มาตรการลดผู้ป่วยและอัตราเสียชีวิตที่ดีที่สุดคือการลดความเสี่ยง พร้อมเพิ่มการรณรงค์ตรวจคัดกรองไวรัสตับอักเสบโดยเฉพาะผู้เกิดก่อนปี 2535 เพื่อเข้าสู่ระบบรักษา โดยปัจจุบันมีการศึกษาวิจัยนำการใช้สารบ่งชี้มะเร็งตับในเลือด 3 ชนิด ได้แก่ AFP, AFP-L3 และ PIVKA-II ร่วมกับการคำนวณค่า GALAD Score ที่สามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการวินิจฉัยมะเร็งเนื้อตับตั้งแต่ระยะเริ่มต้นได้ นอกจากนี้การให้ความรู้ประชาชน หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์ ควบคุมอาหารและออกกำลังกาย และส่งเสริมการฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบก็เป็นอีกทางที่ช่วยลดความเสี่ยงการเกิดมะเร็งตับ”

 

ไฮไลต์ของเทคโนโลยีที่นำมาใช้ในกิจกรรมตรวจคัดกรองที่ รพ. หนองคายในครั้งนี้ รวมถึงชุด HCC Biomarkers 3 ชนิด ได้แก่ AFP-L3, PIVKA-II (DCP), AFP โดย AFP-L3 เป็นเทคโนโลยีการตรวจวัดสารบ่งชี้มะเร็งตับในเลือดจากญี่ปุ่น ช่วยตรวจพบมะเร็งตับชนิด HCC ที่อาจตรวจไม่พบด้วยอัลตราซาวด์ในระยะเริ่มต้นของการเกิดเนื้องอก สนับสนุนให้รักษาได้รวดเร็ว เทคโนโลยีนี้ทำให้ญี่ปุ่นมีอัตราการตรวจพบมะเร็งตับชนิด HCC ในระยะเริ่มต้นสูงขึ้น (มากกว่า 66%*) นอกเหนือจาก AFP-L3 ที่ผลิตในญี่ปุ่นแล้ว ฟูจิฟิล์มยังใช้โซลูชัน 'μTASWako i30' เครื่องตรวจวิเคราะห์สารบ่งชี้มะเร็งตับในเลือดแบบครบวงจร ที่ตอบโจทย์การวินิจฉัยมะเร็งตับชนิด HCC โดยเฉพาะ นับเป็นอีกหนึ่งโซลูชันสำคัญที่เข้ามาเสริมทัพให้แก่โซลูชันด้านการวินิจฉัยทางการแพทย์ ซึ่งมีส่วนช่วยในการลดการเสียชีวิตที่สามารถป้องกันได้ผ่านการยกระดับการตรวจพบมะเร็งตับชนิด HCC ตั้งแต่ระยะแรก

มร. โซ มารูโอะ กรรมการผู้จัดการ บริษัท ฟูจิฟิล์ม (ประเทศไทย) จำกัด กล่าวว่า “ฟูจิฟิล์ม ยังคงเดินหน้านำนวัตกรรมทางการแพทย์ครบวงจรที่มีประสิทธิภาพมาสนับสนุนการดูแลสุขภาพของคนไทยในหลายพื้นที่ การนำ GALAD Score ซึ่งผสานการใช้สารบ่งชี้มะเร็งตับ 3 ชนิด ในกิจกรรมตรวจคัดกรองครั้งนี้ ช่วยเพิ่มความแม่นยำในการตรวจพบมะเร็งตับตั้งแต่ระยะแรกได้ดีกว่าแนวทางเดิมอย่างมีนัยสำคัญ ทำให้ผู้ป่วยสามารถเข้ารับการรักษาได้ทันท่วงที และเพิ่มโอกาสในการหายจากโรคมะเร็ง โครงการนำร่องที่จังหวัดหนองคายในวันนี้เป็นก้าวสำคัญของเรา ในอนาคต เรายังมุ่งสร้างความตระหนักรู้ในกลุ่มเสี่ยงให้เห็นถึงความสำคัญของการตรวจคัดกรองเป็นประจำ พร้อมสนับสนุนการใช้แนวทางตรวจคัดกรองมะเร็งตับที่มีประสิทธิภาพ เราเชื่อว่าการเข้าถึงนวัตกรรมการวินิจฉัยที่แม่นยำอันจะนำมาซึ่งการรักษาที่ทันท่วงที จะช่วยลดการสูญเสียชีวิตที่สามารถป้องกันได้ และยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้คนในสังคมไทยให้มีสุขภาพที่ดีขึ้น สอดคล้องกับจุดมุ่งหมายของฟูจิฟิล์มในการ 'แต่งแต้มรอยยิ้มให้โลกของเรา'”

Reference:

* Presentation by Prof. Masatoshi Kudo at Kindai University at METI-THASL project seminar in December, 2020