ศูนย์สกัดสารพันธุกรรม เริ่มเดินหน้าส่งกลุ่มตัวอย่างดีเอ็นเอ ที่เปิดรับกลุ่มตัวอย่างมาจากเครือข่ายสถาบันวิจัยทางคลินิกทั่วประเทศ กว่า 36 หน่วยงาน เข้าสู่กระบวนการถอดรหัสพันธุกรรม โดยทยอยทำการส่งต่อไปยังศูนย์บริการทดสอบทางการแพทย์จีโนมิกส์ เตรียมถอดรหัสดีเอ็นเอจากผู้ป่วยใน 5 กลุ่มโรค สัปดาห์ละ 200 ราย มีเป้าหมาย 50,000 รายใน 5 ปี เพื่อแปลงเป็นไฟล์ข้อมูลดิจิทัล สำหรับนำไปต่อยอดวิจัยด้านการแพทย์และสาธารณสุข

หน่วยงานขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการบูรณาการจีโนมิกส์ประเทศไทย สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) แจ้งข่าวว่า หลังจากที่คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบแผนปฏิบัติการบูรณาการจีโนมิกส์ประเทศไทย พ.ศ. 2563-2567 ในการประชุมเมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2562 เพื่อสนับสนุนให้เกิดการนำข้อมูลพันธุกรรมของประชากรไทยในระยะแรกจำนวน 50,000 ราย ไปประยุกต์ใช้ทางการแพทย์และสาธารณสุข โดยมีเป้าหมายที่จะยกระดับระบบบริการการแพทย์ของประเทศให้เกิดมาตรฐานใหม่ที่ดียิ่งขึ้นกว่าเดิม ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการการแพทย์แม่นยำได้อย่างทั่วถึงมากขึ้น

สวรส. ในฐานะที่เป็นหน่วยบริหารจัดการกลางในการขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการดังกล่าว ได้ร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (สกพอ.) และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ดำเนินการคัดเลือกผู้ประกอบการตามระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ เพื่อให้บริการถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมในโครงการพัฒนาศูนย์บริการทดสอบทางการแพทย์จีโนมิกส์ในพื้นที่เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (Thailand Genome Sequencing Center) ซึ่งตั้งอยู่ภายในอาคาร 10 ปี เภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา และผู้ประกอบการโดยกิจการร่วมค้าไทยโอมิกส์ได้รับการคัดเลือกให้บริการถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมดังกล่าว เป็นระยะเวลา 5 ปีด้วยงบประมาณ 458 ล้านบาท ซึ่งได้มีการลงนามสัญญาจ้างไปแล้วเมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน 2564 โดยศูนย์บริการทดสอบทางการแพทย์จีโนมิกส์นี้ จะรับตัวอย่างสารพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอ (DNA) จากโครงการวิจัยที่ได้รับการสนับสนุนงบประมาณภายใต้แผนงานวิจัยจีโนมิกส์ เพื่อนำไปถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนม

ตัวอย่างสารพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอ (DNA) ที่จะนำไปใช้ถอดรหัสพันธุกรรมนับว่ามีความสำคัญเป็นอย่างมาก จึงต้องการการบริหารจัดการที่ดี ตั้งแต่การจัดเก็บ การขนส่ง การรับ และการสกัดตัวอย่างภายใต้ protocol ที่มีมาตรฐานเป็นไปตามข้อกำหนดด้านการวิจัยทางคลินิก มีการตรวจสอบและควบคุมคุณภาพทุกขั้นตอนก่อนส่งไปทำการถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมที่ศูนย์บริการทดสอบทางการแพทย์จีโนมิกส์ ซึ่ง“ศูนย์สกัดสารพันธุกรรม”ภายใต้การกำกับดูแลของสถาบันชีววิทยาศาสตร์ทางการแพทย์ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ จะเป็นผู้รับบริหารจัดการตัวอย่างของโครงการแบบรวมศูนย์ ที่ทำหน้าที่ตั้งแต่การบริหารจัดการตัวอย่าง (เลือด) การสกัดสารพันธุกรรม รวมไปถึงการเก็บรักษาตัวอย่างตั้งต้น (เลือด) และตัวอย่างสารพันธุกรรม ทั้งระยะสั้นและระยะยาว ภายใต้ “โครงการระบบจัดเก็บตัวอย่างและการสกัดสารพันธุกรรมแบบมาตรฐาน สำหรับแผนปฏิบัติการบูรณาการจีโนมิกส์ประเทศไทย”

ล่าสุดเมื่อวันที่ 18 เมษายน 2565 ที่ผ่านมา ศูนย์สกัดสารพันธุกรรม กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ได้เริ่มดำเนินการส่งตัวอย่างดีเอ็นเอในลอตแรกจำนวน 200 ตัวอย่าง ไปยังศูนย์บริการทดสอบทางการแพทย์จีโนมิกส์แล้ว โดยเครือข่ายสถาบันวิจัยทางคลินิกทั่วประเทศกว่า 36 แห่ง ได้มีการส่งตัวอย่างเลือด เข้าสู่กระบวนการสกัดดีเอ็นเอที่ศูนย์สกัดสารพันธุกรรมภายใต้ protocol มาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ ซึ่งศูนย์สกัดสารพันธุกรรมจะส่งตัวอย่างดีเอ็นเอ ที่ขนส่งภายใต้อุณหภูมิต่ำกว่า -20 องศา ไปยังศูนย์บริการทดสอบทางการแพทย์จีโนมิกส์ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 200 ตัวอย่างทุกสัปดาห์ และเมื่อศูนย์บริการทดสอบทางการแพทย์จีโนมิกส์ได้รับตัวอย่างดีเอ็นเอแล้วจะดำเนินการตรวจสอบคุณภาพดีเอ็นเออีกครั้งก่อนทำการถอดรหัสพันธุกรรม ทั้งนี้ ตัวอย่างดีเอ็นเอที่ทำการถอดรหัสพันธุกรรมแล้วจะอยู่ในรูปของไฟล์ดิจิทัล และถูกส่งไปยังธนาคารทรัพยากรชีวภาพแห่งชาติ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) เพื่อทำการจัดเก็บและแปลงเป็นข้อมูลที่พร้อมสำหรับการนำไปใช้ในการวิเคราะห์ วิจัย และการพัฒนาต่อยอด เพื่อประโยชน์ทางด้านการแพทย์และสาธารณสุข การวินิจฉัย การเลือกวางแผนการรักษาให้แก่ผู้ป่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมไปถึงการทำนายโอกาสการเกิดโรคต่างๆ ได้อย่างแม่นยำและมีคุณภาพมากขึ้นต่อไป