วารสารการแพทย์เภสัชกรรมเวชกรรม เจาะข่าวตลาดยา : www.medi.co.th

หินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ คือ ภาวะที่เรียกว่าหลอดเลือดหัวใจ อุดตัน (coronary artery occlusion) ซึ่งเป็นอีกหนึ่งสาเหตุของการเสียชีวิตฉับพลันของคนไทย และยังคงมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง สาเหตุมักมาจากหลอดเลือดหัวใจตีบหรือตัน และคราบตะกรันของไขมันที่สะสมอยู่ในหลอดเลือด หรือเกิดจากการสะสมของแคลเซียม หรือที่เรียกว่า “คราบหินปูน”

สาเหตุการเกิดหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ
หินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจเกิดขึ้นเมื่อเกิดการสะสมของสารปูนแคลเซียมภายในเส้นเลือดที่ไหลผ่านหลอดเลือดหัวใจ (coronary
arteries) สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ได้แก่
1.มีประวัติคนในครอบครัวที่เคยเป็นโรคหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ หรือมีประวัติเคยเป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ซึ่งมีความเป็นไปได้ที่จะมีความเสี่ยงสูงในการพัฒนาโรคเดียวกันเนื่องจากความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมและสภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่อการพัฒนาโรคหลอดเลือดหัวใจ
2.มีระดับไขมันในเลือดสูง เมื่อระดับไขมันในเลือดสูงเกิดขึ้นเซลล์ไขมันอาจสะสมในผนังหลอดเลือด และถูกเกลือแคลเซียมตะกั่ว เป็นชั้นหินปูนเกาะ ทำให้เส้นเลือดหัวใจแคลนและเสียสมดุลได้ หินปูนเกาะที่สะสมเพิ่มขึ้นยิ่งมีโอกาสทำให้เกิดการสูญเสียความยืดหยุ่น
ของหลอดเลือดหัวใจ และส่งผลให้เกิดภาวะตีบตันของหลอดเลือด-หัวใจ ทำให้เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะหลอดเลือดหัวใจอุดตัน(coronary artery disease) และอาจเป็นสาเหตุของอาการหัวใจ ขาดเลือดหรือหัวใจอักเสบเสียชีวิตได้เช่นกัน
3.การอักเสบของหลอดเลือดหัวใจ เมื่อเกิดการอักเสบในผนัง หลอดเลือดหัวใจ เช่น จากการที่ผนังหลอดเลือดถูกทำลายจากการเกิดการอักเสบที่เกิดจากสารปนเปื้อนในเลือด หลอดเลือดหัวใจจะพยายามซ่อมแซมโดยการสร้างชั้นของหินปูนเกาะเพื่อป้องกันการรั่วซึมของเลือด
4.ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ การสูบบุหรี่, โรคเบาหวาน, ความดันโลหิตสูงและพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมอื่น ๆ เช่น การกินอาหารที่มีระดับโซเดียม
สูง, การทานอาหารที่มีส่วนผสมของไขมันสูง, การไม่ออกกำลังกายและสภาวะเครียด อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดหินปูนเกาะในหลอดเลือดหัวใจ
หินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจเกิดขึ้นจากสาเหตุที่หลากหลายโดยส่วนใหญ่เกิดจากความผิดปกติของระบบการเผาไหม้ไขมันและการตอบสนองต่อการอักเสบในหลอดเลือดหัวใจ รวมถึงปัจจัยสภาพแวดล้อมและพฤติกรรมที่ส่งผลต่อการเกิดโรค

หินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ ใครที่ต้องรับการเข้าตรวจบ้าง
การตรวจหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ เป็นการตรวจทางการแพทย์ที่ใช้เพื่อประเมินความเสี่ยงของผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดหัวใจ ผู้ที่ควรเข้ารับการเข้าตรวจหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ
ได้แก่
1.ผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวที่มีโรคหลอดเลือดหัวใจ หากคนในครอบครัวเคยเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจในวงศ์ตระกูล เช่น พ่อแม่หรือพี่น้อง อาจมีความเสี่ยงสูงต่อการพัฒนาโรคเดียวกัน จึงอาจต้องพิจารณาให้เข้าตรวจหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ
2.ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ เช่น สูบบุหรี่มีความดันโลหิตสูง เป็นโรคเบาหวาน มีระดับไขมันในเลือดสูง อาจเป็นกลุ่มที่ต้องรับการตรวจหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ
3.ผู้ที่มีอาการหัวใจขาดเลือดหรือหัวใจอักเสบ ผู้ที่มีอาการเจ็บหน้าอกหรืออาการที่เกี่ยวข้องกับการขาดเลือดหัวใจ อาจต้องรับการตรวจหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจเพื่อประเมินความรุนแรงของภาวะ
การตรวจหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจสามารถทำได้โดยใช้เทคนิคการสแกนคอมพิวเตอร์ (Calcium Scoring, CT) ของหัวใจ ซึ่งจะสร้างภาพของหินปูนเกาะในหลอดเลือด และคำนวณค่าความเสี่ยงเบื้องต้น

อย่างไรก็ตาม การตรวจหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจไม่ใช่วิธีการวินิจฉัยที่สมบูรณ์แบบ และอาจจำเป็นต้องใช้การวินิจฉัย
เพิ่มเติมเพื่อยืนยันสถานะของหลอดเลือดหัวใจในบางกรณี

การป้องกันหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ
การป้องกันหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ เป็นเรื่องสำคัญในการรักษาสุขภาพหัวใจและป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจ นี่คือบางวิธี
ที่สามารถใช้เพื่อป้องกันการเกาะหินปูนในหลอดเลือดหัวใจ
- รับประทานอาหารที่เป็นประโยชน์ มีสารอาหารที่ดีต่อสุขภาพ หัวใจ เช่น ผัก ผลไม้ เนื้อสัตว์ที่มีไขมันตํ่า และเกลือน้อย ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันอิ่มตัว เช่น อาหารจานเดียวที่มีไขมันสูง อาหารแป้งที่มีระดับนํ้าตาลสูง และอาหารที่มีเกลือสูง
- ออกกำลังกายอย่างสมํ่าเสมอ การออกกำลังกายเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาสุขภาพหัวใจ ทำให้ร่างกายแข็งแรง ลดความเครียด ช่วยให้ระบบหลอดเลือดทำงานได้ดีมากขึ้น ควรมีกิจกรรมทางกายภาพอย่างน้อย 30 นาที 5 วันต่อสัปดาห์ อาจเป็นการเดินเร็ว เล่นกีฬาหรือว่ายนํ้า เลือกกิจกรรมที่เพลิดเพลินและเหมาะสมกับความพร้อม
ของร่างกาย
องร่างกาย
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ การสูบบุหรี่เป็นสาเหตุหนึ่งที่สำคัญในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ การเลิกสูบบุหรี่หรือหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ จะช่วยลดความเสี่ยงหินปูนเกาะในหลอดเลือดหัวใจ
- ควบคุมระดับความเครียด ความเครียดสูงสามารถทำให้ความดันโลหิตสูง การควบคุมระดับความเครียดผ่านการนวด การฝึกสมาธิ หรือกิจกรรมที่ช่วยให้ผ่อนคลาย เช่น โยคะ สตรีซแบบ
จิตวิทยา และการพักผ่อนอย่างเพียงพอ เป็นสิ่งที่สำคัญในการรักษา
สุขภาพหัวใจ
- ตรวจสุขภาพประจำ ควรตรวจสุขภาพประจำเพื่อตรวจสอบระดับไขมันในเลือด ระดับนํ้าตาลในเลือด ความดันโลหิต และปัจจัย
เสี่ยงอื่น ๆ ที่อาจมีผลต่อสุขภาพหัวใจ คำแนะนำและการรักษาเพิ่มเติมอาจมาจากแพทย์หรือผู้ให้บริการด้านสุขภาพ
การตรวจโรคหลอดเลือดหัวใจด้วย Calcium Scoring CT
รู้ก่อนเสี่ยงเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบจากภาวะหินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจด้วยการตรวจ Calcium Scoring CT
ผลการตรวจที่ได้จากการเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ด้วยวิธี Calcium Scoring CT จะบอกระดับคะแนนตั้งแต่ 0-400 ขึ้นไป
เพื่อประเมินว่าจะมีโอกาสเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบมากน้อยเพียงใด สู่การปรับไลฟ์สไตล์อย่างเหมาะสม หรือวางแผนในการรักษาได้อย่างทันท่วงที