เฟอร์นันดา ปาอูล

บีบีซีเวิลด์เซอร์วิส

 

มาร์การิตา ฟลอเรส ตื่นแต่เช้าทุกวัน เธอกินอาหารมื้อเช้า ออกไปเดินเล่นและอ่านหนังสือ เธอบอกว่าอยากจะทำกิจกรรมต่าง ๆ มากกว่านี้ อย่างการไปออกกำลังกายที่ยิม แต่ด้วยวัย 107 ปี ขาของเธอก็ไม่มีเรี่ยวแรงพอที่จะอำนวยกับการทำสิ่งนั้นแล้ว

"ฉันอาจจะลองพยายามใช้ขาเดินให้มากกว่านี้ เพื่อให้ขาทั้งสองข้างคุ้นชินมากขึ้น" เธอเล่าปนตลกผ่านทางโทรศัพท์จากบ้านในกรุงซันติอาโก ประเทศชิลี กับผู้สื่อข่าวบีบีซี

 "พวกเขาบอกให้ฉันพักผ่อน แต่ฉันไม่ต้องการ ฉันชอบคิดนั่นคิดนี้ไปเรื่อย" มาร์การิตา ฟลอเรส กล่าว

       ระหว่างการพูดคุยกับหญิงที่มีอายุกว่าร้อยปีคนนี้ บีบีซีพบว่า เธอพูดอย่างคล่องแคล่วด้วยถ้อยคำที่ชัดเจนแจ่มแจ้งอย่างไม่น่าเชื่อ เธอมีเพื่อนและลูกสาวที่อาศัยอยู่กับเธอทุกวัน

"อายุปูนนี้แล้ว แต่ฉันก็ยังอยากจะทำหลายอย่าง" เธอกล่าวด้วยความกระตือรือร้น

บุคลิกลักษณะของมาร์การิตา เป็นตัวอย่างที่ดีตัวอย่างหนึ่งที่ผู้เชี่ยวชาญพบว่า เป็นลักษณะที่มีร่วมกันของคนที่มีอายุเกินกว่า 100 ปีขึ้นไป พวกเขามีทั้งสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง มีชีวิตชีวา มีความยืดหยุ่น และมีความปรารถนาที่จะมีส่วนร่วม

 

     คนที่มีอายุเกิน 100 ปี มีแนวโน้มว่าจะมีเพื่อนสนิท และมักจะทำจิตใจสดชื่นกระปรี้กระเปร่าอยู่เสมอด้วยวิธีการต่าง ๆ อย่างเช่น หญิงรายนี้ที่กำลังเล่นไพ่นกกระจอก

มาร์การิตา เป็นส่วนหนึ่งของคนอายุร้อยปีที่กำลังเพิ่มจำนวนมากขึ้น

ข้อมูลจากหน่วยงานด้านประชากรของสหประชาชาติ (Population Division of the United Nations) ชี้ให้เห็นว่า เป็นเรื่องปกติมากขึ้นที่จะเห็นคนที่มีอายุเกิน 100 ปีขึ้นไป ในปี 1990 มีคนอายุเกินกว่าร้อยปีอยู่เพียง 92,000 คน แต่ในปี 2021 คนกลุ่มนี้เพิ่มขึ้นหลายเท่าเป็น 621,000 คน

แม้ว่าผลการวิเคราะห์ปรากฏการณ์นี้จะชี้ว่า พันธุกรรมและวิถีการดำรงชีวิตเป็นปัจจัยสำคัญ แต่ผู้เชี่ยวชาญหลายคนเห็นว่า องค์ประกอบทางด้านจิตวิทยามีส่วนสำคัญเช่นกัน

มาเรีย โดโลเรส เมริโน นักจิตวิทยาและนักวิชาการที่มหาวิทยาลัยกอมปลูเตนเซแห่งกรุงมาดริด ประเทศสเปน เป็นหนึ่งในผู้เชี่ยวชาญที่สนับสนุนแนวคิดนี้ และวิจัยกลุ่มคนอายุเกิน 100 ปี มาเป็นเวลาหลายปี ซึ่งหนึ่งในงานศึกษาชิ้นล่าสุดที่ตีพิมพ์ในวารสารจิตวิทยาสาขาความสุขศึกษา (The Journal of Happiness Studies) นักวิชาการหญิงรายนี้พบว่า กลุ่มคนอายุเกินร้อยมีข้อมูลทางด้านจิตวิทยาร่วมกัน 19 ประการ โดยสามารถจัดกลุ่มได้เป็น 8 กลุ่ม ดังนี้

                            การรักษาสุขภาพให้แข็งแรงเมื่ออายุมากขึ้นสามารถช่วยให้คุณมีพลังที่จะมีชีวิตอยู่เกิน 100 ปีได้

1. มีชีวิตชีวา
ลักษณะที่เห็นได้ชัดที่สุดอย่างหนึ่งในคนที่มีอายุเกิน 100 ปี คือ ความมีชีวิตชีวา ซึ่งหมายถึงความปรารถนาที่จะรู้สึกถึงการมีชีวิต ตื่นตัว และเต็มไปด้วยพลัง
"มันน่าแปลกใจมาก คนอายุร้อยปีที่ได้สัมภาษณ์มีความปรารถนาอย่างแรงกล้าที่จะมีชีวิตอยู่ต่อไป" มาเรีย โดโลเรส เมริโน นักจิตวิทยา อธิบายกับบีบีซี
"เมื่อคุณพูดคุยกับเขา คุณจะไม่พูดเลยว่าคนนั้นอายุเกิน 100 แล้ว คุณจะคิดว่าพวกเขาต้องอายุน้อยกว่านั้นเยอะมาก" เธอกล่าวเสริม
กลุ่มผู้มีอายุ 100 ปี ที่เข้าร่วมในการศึกษาวิจัยของนักจิตวิทยาจากสเปนรายนี้ ประกอบด้วย ชายและหญิงที่ทำงานจนถึงอายุ 98 ปี พวกเขามีแนวโน้มที่จะเข้าร่วมในกิจกรรมที่ใช้ร่างกายหรือกิจกรรมที่ใช้ความคิดเป็นประจำ เช่น การเดินขึ้นลงบันไดทุกวัน การเล่นไพ่ หรือโซโดกุ
สเตซี แอนเดอร์เซน ผู้อำนวยการร่วมโครงการวิจัยผู้มีอายุ 100 ปีของศูนย์วิจัยนิวอิงแลนด์ ในนครบอสตัน ของสหรัฐฯ บอกว่า เธอเห็นด้วยว่า ความมีชีวิตชีวา เป็นลักษณะทางจิตวิทยาที่มีบทบาทสำคัญ
"คนอายุ 100 ปี ส่วนใหญ่บอกว่าพวกเขารู้สึกสนุกสนานกับชีวิต และสำหรับฉัน นั่นมันเป็นเรื่องที่ยอดเยี่ยมมาก" เธอกล่าวกับบีบีซี

2. ปรารถนาในการมีปฏิสัมพันธ์
ผลการวิจัยของนักจิตวิทยามหาวิทยาลัยกอมปลูเตนเซแห่งกรุงมาดริดรายนี้ ยังชี้ด้วยว่า คนที่มีอายุเกิน 100 ปี มักจะชอบการเข้าสังคม
"พวกเขามีสัมพันธ์ที่อบอุ่นกับครอบครัวหรือไม่ก็เพื่อนฝูง พวกเขาช่วยเหลือคนอื่นเท่าที่ทำได้ และจะรู้สึกว่าได้รับความรัก ซึ่งถือเป็นเรื่องที่สำคัญมาก" นักจิตวิทยาหญิงระบุ
ด้าน ผอ.ศูนย์วิจัยนิวอิงแลนด์บอกว่า งานวิจัยของเธอพบว่าคนที่มีอายุ 100 ปี เป็นคนที่มีลักษณะเปิดเผย ชอบเข้าสังคม หรือเอ็กซ์โทรเวิร์ต และเป็นคนที่เปิดรับผู้คนใหม่ ๆ
"เป็นโชคร้ายที่ด้านหนึ่ง ผลจากการที่คุณมีอายุ 100 ปี ก็คือ เพื่อนฝูงจำนวนมากและครอบครัวเสียชีวิตไปแล้ว ดังนั้น ความสามารถในการพบปะผู้คนใหม่ ๆ และการเปิดรับสายสัมพันธ์ใหม่ ๆ เป็นสิ่งที่สำคัญมากในการรักษาการสนับสนุนจากคนอื่น"
สำหรับมาร์การิตา ฟลอเรส เธอบอกว่า การมีเพื่อนเป็นสิ่งสำคัญอย่างมาก เพื่อทำให้เธอไม่รู้สึกโดดเดี่ยว

มาร์การิตา ฟลอเรส พบปะกับ โฮเซ มานูเอล ปาลาซิโอส นายกเทศมนตรีเมืองลา เรนา เธอบอกว่า เขาสัญญาว่าจะจัดงานเลี้ยงฉลองใหญ่ให้กับวันเกิดครบรอบ 110 ปี ของเธอ

3. มุ่งมั่น
ผลการวิจัยพบว่า ลักษณะที่มีร่วมกันอีกประการหนึ่งของคนที่อายุ 100 ปีขึ้นไป คือ ความมุ่งมั่น
"โดยทั่วไปแล้ว พวกเขาเป็นคนที่มีความรับผิดชอบ ขยันขันแข็ง และทำงานหนัก พวกเขามุ่งมั่นที่จะทำให้เป้าหมายสำเร็จ" มาเรีย โดโลเรส เมริโน ระบุ
ด้าน ผอ.ร่วมศูนย์วิจัยผู้มีอายุ 100 ปีของนิวอิงแลนด์ ซึ่งศึกษาพฤติกรรมบุตรของผู้ที่มีอายุ 100 ปี เป็นระยะเวลาหลายปี บอกว่า ที่เป็นเช่นนี้เพราะว่า "โดยทั่วไปแล้ว พวกเขา (ลูก) มักเดินทางรอยเท้าของพ่อแม่"
"และเราพบว่า แม้กระทั่งในช่วง 20 ปีก่อนหน้านี้ การมีอายุยืนยาวเกี่ยวข้องกับการมีจุดประสงค์ในชีวิต พวกเขามีเป้าหมายที่อยากจะทำให้สำเร็จ พวกเขามองว่าในแต่ละวันล้วนมีเป้าหมายที่ต้องทำ"
"หนึ่งในกลุ่มคนที่ถูกศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยทางด้านจิตวิทยาอย่างใกล้ชิด คือ คนญี่ปุ่น พวกเขามีคำกล่าวที่เรียกว่า อิคิไก อันหมายถึงเหตุผลที่ทำให้ตื่นขึ้นมาทุกวันในตอนเช้า ซึ่งคล้ายคลึงกับความหมายของการมีเป้าหมายในชีวิต"
"ฉันคิดว่าสิ่งนี้มีบทบาทสำคัญในการทำให้พวกเขามีชีวิตถึง 100 ปี"
บรรยายรูปที่ 8 : งานวิจัยพบว่า ความสามารถในการเอาชนะความทุกข์ยากได้มีส่วนสัมพันธ์กับการมีชีวิตยาวนาน

4. ยืดหยุ่นในการปรับตัว
ตามข้อมูลจากกลุ่มวิจัยหลายกลุ่ม ความยืดหยุ่นในการปรับตัวเป็นหนึ่งในคุณลักษณะสำคัญที่สุดของผู้ที่มีอายุ 100 ปีขึ้นไป
การมีความยืดหยุ่นในการปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลง ซึ่งหมายถึงความสามารถในการเอาชนะความทุกข์ยาก หรือกระทั่งการที่มีภูมิมากขึ้นจากประสบการณ์ที่เลวร้าย ล้วนแต่มีผลโดยตรงกับการมีอายุยืน
"มันเป็นแหล่งพลังงานที่มีพลังมาก เพราะมันจะทำให้เมื่อคุณเผชิญความทุกข์และก้าวต่อไปได้ โดยจิตใจไม่พังไปเสียก่อน" มาเรีย โดโลเรส เมริโน ระบุ
"ด้วยอายุที่ยืนยาวมาขนาดนี้ ผู้คนต้องเผชิญสถานการณ์ที่ยากลำบากอย่างไม่ต้องสงสัย ไม่ว่าจะเป็น เหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ เช่น สงครามหรือโรคระบาด ไปจนถึงการสูญเสียบุคคลผู้เป็นที่รัก"
ด้าน สเตซี แอนเดอร์เซน เห็นด้วยกับคำกล่าวนี้ เธอบอกว่า "แน่นอนว่าพวกเขาต้องรู้สึกโศกเศร้าเมื่อบางสิ่งบางอย่างเกิดขึ้น แต่พวกเขาจะทิ้งมันไว้ข้างหลังและพร้อมจะเดินหน้าต่อไป หรือ มูฟออน"

 

       องค์การสหประชาชาติระบุว่า มีแนวโน้มว่า การพบเห็นผู้คนออกมาเป่าเทียนฉลองวันเกิดครบรอบ 100 ปี จะกลายเป็นเรื่องธรรมดามากขึ้น

5. ควบคุมชีวิตตัวเองได้
ข้อมูลจากนักวิจัยชี้ว่า โดยทั่วไปคนที่มีอายุมากกว่า 100 ปี มักจะมีแนวโน้มที่จะตัดสินใจเรื่องต่าง ๆ ได้ด้วยตัวเอง และสามารถควบคุมชีวิตของตัวเองได้
"พวกเขามีความเป็นอิสระ และนำทางชีวิตของตัวเองไปในทิศทางที่พวกเขาต้องการ... พวกเขายังรู้วิธีในการหาโอกาส และตัดสินใจได้ด้วยตัวเองว่า จะไล่ตามโอกาสเรื่องไหน"

                                                  การใช้ความคิดสติปัญญาจะช่วยบริหารจิตใจให้ตื่นตัวอยู่เสมอ

6. มีแรงจูงใจในการใช้ความคิด
งานวิจัยเมื่อเร็ว ๆ นี้ของมหาวิทยาลัยในกรุงมาดริดยังพบด้วยว่า คนที่มีอายุเกินกว่า 100 ปี มักจะมีความสุขจากการที่จิตใจของพวกเขากระตือรือร้นตื่นตัว โดยอ้างอิงจากลักษณะนิสัย อย่างเช่น ความสงสัยใคร่รู้ รักการเรียนรู้และการสอนตัวเอง นอกจากนี้ ผู้คนที่ได้รับการสัมภาษณ์ในงานวิจัย ได้แสดงให้เห็นถึงความสนใจต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นบนโลก หรือสนใจเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ ด้วยตนเอง
"หลายคนเป็นนักอ่านชั้นยอด สะสมหนังสือประเภทต่าง ๆ ไม่ว่าพวกเขาจะมีชนชั้นทางสังคมระดับไหน" มาเรีย โดโลเรส เมริโน ระบุ พร้อมกับยกตัวอย่าง มาร์การิตา ฟลอเรส หญิงชาว ชิลีวัย 107 ปี ซึ่งกำลังอ่านหนังสือชีวประวัติของสมเด็จพระสันตะปาปาฟรานซิส โดยคุณยายชาวชิลีรายนี้บอกว่า เธออ่านหนังสือหลากหลายมากเพื่อให้ตื่นตัวอยู่ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นหนังสือแฟชั่น หรือนิยายโรแมนติก

7. คิดบวก
"โดยทั่วไปแล้วผู้ที่มีอายุมากกว่า 100 ปี จะเป็นคนที่คิดบวกอย่างแน่นอน" ผอ.ร่วมศูนย์วิจัยผู้มีอายุ 100 ปีของนิวอิงแลนด์ ในสหรัฐฯ ระบุ "มันยากที่จะเจอคนอายุร้อยปีบอกว่า 'ฉันหวังให้ตัวเองไม่มีชีวิตอยู่แล้ว' แต่ถ้าคุณถามคนอายุ 40 ว่าอยากจะมีชีวิตจนถึง 100 ปี หรือเปล่า ส่วนมากคงจะตอบว่า 'ไม่' "
อย่างไรก็ดี งานวิจัยจากมหาวิทยาลัยในสเปนชี้ว่า คนที่อายุเกิน 100 ปี ไม่ได้คิดบวกในแง่ว่าเป็น "ความสุข" แต่เป็นในลักษณะที่พวกเขารู้ว่าจะใช้ชีวิตให้สนุกไปกับสิ่งเล็ก ๆ ในแต่ละวันอย่างไร ซึ่งนักวิจัยมองว่าเป็นสิ่งสำคัญอย่างมาก
คุณยายชาวชิลีที่บีบีซีสัมภาษณ์ บอกว่า เธอมีจิตใจที่ดีอยู่เสมอ "ทุกคนบอกว่าฉันสบายดี... ใช่ ฉันสบายดีอยู่ตลอด"

       คนที่มีอายุมากกว่า 100 ปี มักจะมีความฉลาดสูง ส่งผลให้ผู้ที่มีอายุมากที่สุดบางคนที่ยังมีชีวิตอยู่ยังคงติดตามสถานการณ์ปัจจุบันและแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับโลกรอบตัวพวกเขา

8.เฉลียวฉลาด
ความฉลาดมีสติปัญญา คือ ลักษณะทางจิตวิทยาประการสุดท้ายที่ผู้มีอายุเกินกว่า 100 ปี มีเหมือนกัน และเป็นด้านที่ส่งผลต่อลักษณะนิสัยอย่างอื่นด้วย
นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยในสเปน กล่าวว่า คนกลุ่มนี้มีความสามารถด้านการคิด การให้เหตุผล การแก้ปัญหาให้ลุล่วง และการเรียนรู้ได้ในเวลาอันสั้น
"พฤติกรรมหลายอย่างของคนอายุ 100 ปี ทำให้เราฉลาด มีสติปัญญามากขึ้น"
"ยกตัวอย่างเช่น พวกเขามีผลการเรียนที่ดีและประสบความสำเร็จในอาชีพ พวกเขาสอนตัวเอง มีความเด็ดขาด พวกเขาทำสิ่งที่ท้าทายแม้ว่าจะไม่ได้ฝึกฝนมาเป็นการเฉพาะ นอกจากนี้ ยังประสบความสำเร็จ รักในการเรียนรู้ มีความสงสัยใคร่รู้ บทสนทนาของพวกรวดเร็ว ว่องไว และยังมีความจำดี"

                                 "มาร์การิตา อะไรคือเคล็ดลับที่ทำให้มีชีวิตอยู่ถึง 107 ปี" ผู้สื่อข่าวบีบีซียิงคำถามทางโทรศัพท์

"ฉันไม่รู้ ฉันเพียงแต่รู้สึกดีตลอดเวลา และฉันมีอะไรทำตัวให้ยุ่งอยู่เสมอ ทั้งถักนิตติ้ง หรือทำอย่างอื่น การทำแบบนี้ ทำให้ฉันคิดนั่นคิดนี่อยู่ตลอดเวลา ฉันคิดว่านั่นทำให้ฉันยังมีชีวิตอยู่" เธอตอบกลับมา
หญิงผู้มีอายุครบ 100 ปี เป็นผู้ที่มีอายุมากที่สุดในกรุงซันติอาโก ที่เธออาศัยอยู่
แม้คุณยายมาร์การิตาจะรู้สึกมีอาการเหนื่อยอยู่บ้าง แต่ทางการท้องถิ่นได้สัญญากับเธอว่าจะจัดงานฉลองครบรอบวันเกิดปีที่ 110 ให้กับเธอ
"พวกเราจะมีงานเลี้ยงฉลอง ดังนั้น ไม่มีเวลาพักแล้วล่ะ" คุณยายมาร์การิตา กล่าวอย่างตื่นเต้น

ขอขอบคุณแหล่งที่มาของข้อมูล :www.bbc.com

ขอขอบคุณแหล่งที่มาของภาพ: GETTY IMAGES , FLORES FAMILY