Zavzpret (zavegepant) เป็นยาสูตรพ่นเข้าจมูก เป็นทางเลือกให้ผู้ป่วยไมเกรนที่รักษาด้วยยาชนิดรับประทานไม่หาย หายช้า หรือมีอาการแพ้ ยาชนิดรับประทาน Zavzpret ทำงานด้วยการปล่อยโมเลกุลขนาดเล็กของ calcitonin gene-related peptide (CGRP) receptor antagonist ออกมาปิดกั้นการทำงานของ CGRP ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทประเภท neuropeptide ที่มีบทบาทสำคัญในพยาธิสรีรวิทยาของอาการปวดศีรษะไมเกรน จึงช่วยบรรเทาอาการที่เกิดจากพยาธิสภาพดังกล่าว
                 ไฟเซอร์ บริษัทผู้ผลิตกล่าวว่า Zavzpret เป็นทางเลือกให้ผู้ป่วยไมเกรนใช้ชีวิตได้ง่ายขึ้นด้วยการฉีดพ่นหรือสเปรย์ยาเข้าจมูก จากการทดลองเฟส 3 ผลลัพธ์รอง (prespecified secondary endpoint) แสดงให้เห็นว่า ยาออกฤทธิ์หลังพ่น 15 นาที เปรียบเทียบกับการใช้ยาหลอก ซึ่งถือว่าเร็วมาก
                 การทดลองเฟส 3 ทำที่ศูนย์การแพทย์ คลินิกด้านอาการปวดศีรษะ และศูนย์วิจัยต่าง ๆ 90 แห่ง ในสหรัฐอเมริกา คัดเลือกผู้ร่วมการทดลองจากผู้ป่วย 1,978 คน ที่มีอายุไม่ต่ำกว่า 18 ปี มีประวัติการปวดศีรษะไมเกรนระดับกลาง (สเกลความปวด) 2-8 หรือระดับรุนแรงมากเดือนละครั้ง และเป็นนานโดยที่ไม่ได้ใช้ยาอะไรเลยเฉลี่ย 30.8 ชั่วโมง และได้ผู้ป่วยผ่านการคัดเลือกร่วมการทดลอง จำนวน 1,405 คน จากนั้นจึงสุ่มแบ่งผู้ร่วมการทดลองออกเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มใช้ยา Zavzpret ขนาด 10 mg ฉีดพ่นเข้าจมูก 703 คน และกลุ่มใช้ยาหลอก 704 คน และมีผู้ร่วมการทดลองอยู่จนถึงขั้นวิเคราะห์ประสิทธิภาพของยา (efficacy analysis set) ในกลุ่มยา Zavzpret 623 คน กลุ่มยาหลอก 646 คน
                 ระหว่างการทดลอง ผู้ป่วยต้องบันทึกความรุนแรงของอาการปวดศีรษะ (4 ระดับความรุนแรง) อาการร่วมรุนแรง (MBS) ซึ่งมีให้เลือก 3 อาการ คือ phonophobia (กลัวเสียง) photophobia (กลัวแสง) และคลื่นไส้/อาเจียน และระดับของอาการที่ทำอะไรไม่ได้ (functional disability) ทันทีที่เกิดก่อนใช้ยาและหลังพ่นยาไปแล้ว
                 2 ชั่วโมงหลังจากได้รับยา ผู้ป่วยในกลุ่ม Zavzpret ไม่รู้สึกปวดศีรษะเลย (pain freedom) 147 คน จาก 623 คน (24%) และไม่มีอาการ MBS 247 คน (40%) ขณะที่กลุ่มยาหลอกมี pain freedom 96 คน จาก 646 คน (15%) และไม่มีอาการ MBS 201 คน (31%) จึงสรุปผลว่า Zavzpret ชนิดฉีดพ่นเข้าจมูกขนาด 10 mg รักษาอาการปวดศีรษะไมเกรนเฉียบพลันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
                 ทั้งนี้ pain freedom ถูกระบุไว้ว่า หมายถึงการลดอาการปวดศีรษะระดับปานกลางถึงระดับปวดมาก (moderate or severe headache) เป็นการหายปวดไปเลย (no headache pain)
                 นอกจากนี้ Zavzpret ยังแสดงผลลัพธ์รอง (secondary endpoints) ว่า ผู้ป่วยเริ่มรู้สึกดีขึ้นหลังพ่นยา 15 นาที และรู้สึกดีขึ้นเรื่อย ๆ โดยอาการปวดศีรษะหายไปนาน 2-48 ชั่วโมง หลังพ่นยา อย่างไรก็ดี นี่เป็น secondary endpoints ซึ่งต้องมีการทดลองต่อไปเพื่อดูว่าผลลัพธ์เป็นเช่นนั้นจริงหรือไม่
                  ผลไม่พึงประสงค์ที่พบมากที่สุดในทั้ง 2 กลุ่ม คือ การรับรสผิดเพี้ยน (dysgeusia) ระคายเคืองในโพรงจมูก และคลื่นไส้
ข้อมูล:
https://www.drugs.com/newdrugs/fda-approves-zavzpret-zavegepant-nasal-acute-migraine-5982.html
https://bit.ly/3Lwo76a
https://ccpe.pharmacycouncil.org/index.php?option=article_detail&subpage=article_detail&id=627