ภาพ : Shutterstock

Deep Vein Thrombosis (DVT) คงเป็นชื่อที่ไม่ค่อยคุ้นหูสักเท่าไร แต่ถ้าพูดถึง Economy Class Syndrome หรือโรคชั้นประหยัด นักเดินทางหลายคนคงร้อง "อ๋อ" ขึ้นมาทันที เพราะมักเกิดขึ้นกับผู้ที่นั่งเครื่องบินเป็นเวลานานหลายชั่วโมง

          สาเหตุที่แท้จริงของโรคชั้นประหยัด นักวิจัยชาวนอร์เวย์ได้ทำการทดลองนำอาสาสมัครที่มีสุขภาพแข็งแรง 20 คน มาอยู่รวมกันในห้องห้องหนึ่ง จากนั้นเปลี่ยนแปลงความกดอากาศในห้องให้คล้ายกับอากาศภายในเครื่องบินนานกว่า 10 นาที โดยทำเป็นช่วง ๆ ติดต่อกัน 8 ชั่วโมง เท่ากับเวลานั่งเครื่องบินในเส้นทางไกล ๆ พวกเขาพบว่าเกิดการเปลี่ยนแปลงในร่างกายของคนเหล่านั้นอย่างเห็นได้ชัด คือ ปริมาณก๊าซออกซิเจนในเลือดลดลง และปริมาณสารเคมีในร่างกายที่เกี่ยวพันกับการทำให้เลือดแข็งตัวเพิ่มขึ้น เมื่อร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ จึงเร่งสร้างเม็ดเลือดแดงให้มากขึ้น เพื่อให้เม็ดเลือดแดงช่วยดูดจับออกซิเจนให้ออกซิเจนสามารถเข้าสู่กระแสเลือดได้เท่าเดิม แต่เมื่อเม็ดเลือดแดงมากขึ้น เลือดมีความเข้มข้นขึ้น จึงง่ายต่อการเกิดลิ่มเลือดด้วย

         หากลิ่มเลือดที่เกิดขึ้นไปอุดตันเส้นเลือดฝอยที่ขา จะทำให้เกิดเส้นเลือดขอด หรือหนักกว่านั้น อาจเกิดอาการปวดบวมที่เท้าได้ แต่ถ้าลิ่มเลือดเหล่านี้เกิดไปอุดตันเส้นเลือดหัวใจหรือเส้นเลือดสำคัญ ๆ อื่น ๆ ขึ้นมาละก็ อาจถึงเสียชีวิตได้เลยทีเดียว

ภาพ : Shutterstock

      นอกจากนี้ ปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ อาทิ อายุมาก น้ำหนักตัวมาก สูบบุหรี่เป็นประจำ ตั้งครรภ์ เป็นมะเร็ง เคยรับการผ่าตัดมาก่อน หรือการรับประทานยาคุมกำเนิดก็ทำให้เกิดลิ่มเลือดได้ง่ายเช่นกัน วิธีการแก้ไขที่นักวิชาการ นักวิจัย หรือแพทย์แนะนำ ก็คือ

            1. ให้ลุกเดินเป็นระยะ ๆ หรือทำการบริหารเท้าด้วยการกระดกข้อเท้าขึ้น-ลง แกว่งขา เพื่อช่วยให้การไหลเวียนของเลือดที่ขาดีขึ้น

            2. ดื่มน้ำเปล่ามาก ๆ ช่วยให้ความเข้มข้นของเลือดลดลง โอกาสเกิดลิ่มเลือดจึงมีน้อย และควรงดดื่มชา กาแฟ และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพราะอาจทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำจากการปัสสาวะบ่อย

           3. ใส่ถุงน่องชนิดรัดพิเศษ เพื่อให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น

           4. รับประทานอาหารเบา ๆ เพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือดของกระเพาะอาหาร ทำให้เกิดการเคลื่อนที่ของเลือด และช่วยเพิ่มระดับออกซิเจนที่ไปเลี้ยงสมอง

          5. หากมีอาการปวดบวมที่เท้า ขา ควรรับประทานแอสไพรินเพื่อป้องกันการเกิดลิ่มเลือด

                                         ภาพ : Shutterstock

          อันที่จริงโรคชั้นประหยัดหรือลิ่มเลือดอุดตันนี้เกิดได้กับผู้ที่ต้องเดินทางติดต่อกันเป็นเวลานาน ๆ ไม่ว่าจะโดยเครื่องบิน รถไฟ หรือรถทัวร์ก็ตาม แม้แต่ผู้ป่วยที่ต้องนอนอยู่บนเตียงนาน ๆ ก็เกิดภาวะนี้ได้ เพราะฉะนั้น ใครที่นั่งนาน ๆ แล้วเริ่มรู้สึกปวดขา เจ็บหน้าอก หายใจไม่สะดวก อาจจะต้องลุกเดินเปลี่ยนอิริยาบถบ้าง ดูแลตัวเองกันสักหน่อย เพื่อห่างไกลจากโรค

ขอขอบคุณแหล่งข้อมูล : https://www.trueplookpanya.com/knowledge/content/90894