“ทองพันชั่ง” พืชสมุนไพรในโหมดของไม้ประดับมงคลที่คนไทยเรานิยมปลูกมานานแล้ว มีสรรพคุณโดดเด่นด้านการรักษาโรคผิวหนัง กลากเกลื้อน และมีฤทธิ์ต้านเชื้อราบนผิวหนังหรือบนศีรษะ ซึ่งจะหยุดยั้งผมร่วง ขณะเดียวกันก็ทำให้ผมดกดำ
          เป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ในวงศ์ ACANTHACEAE ชื่อสามัญ  White crane flower ชื่อเรียกอื่นๆ ทองคันชั่ง, หญ้ามันไก่, ทองพันคูลาย์, ผกาอ็อมบก และ ต้นดอกข้าวเม่า
          -  ต้น ทรงพุ่ม สูง 1-2 เมตร ส่วนโคนของลำต้นเป็นไม้เนื้อแข็ง กิ่งอ่อนและลำต้นเป็นสี่เหลี่ยม
          -  ใบ เป็นใบเดี่ยว รูปไข่ ยาว 4-6 เซนติเมตร กว้าง 2-3 เซนติเมตร โคนและปลายใบแหลม ขอบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ออกเรียงตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ
          -  ดอก ออกเป็นช่อตามซอกใบ กลีบดอกสีขาวเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวราว 2 เซนติเมตร ปลายกลีบแยกเป็น 2 กลีบ กลีบรองดอกมี 5 กลีบ และมีขน ภายในดอกมีก้านเกสรสั้นติดอยู่ที่ปากท่อดอก
          - ผล ออกเป็นฝักยาวและมีขน ภายในฝักมี 4 เมล็ด
          ขยายพันธุ์ : ปักชำ ปลูกง่ายในดินทั่ว ๆ ไป ชอบความชุ่มชื้นสูง และแสงแดดเต็ม
          สรรพคุณทางยา : ราก รักษาโรคผิวหนัง แก้ผื่นคันเรื้อรัง แก้กลากเกลื้อน รักษาโรคมะเร็ง ดับพิษไข้ และแก้พิษงู, ต้น บำรุงร่างกาย รักษาโรคผมร่วง,ใบ ดับพิษไข้ แก้กลากเกลื้อน ผื่นคัน ไขข้ออักเสบ รักษาโรคผิวหนัง โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง แก้ผมร่วง ถอนพิษ แก้อักเสบ ริดสีดวงทวาร ฆ่าพยาธิ บำรุงธาตุ บำรุงร่างกาย แก้ปัสสาวะขัด และช่วยระบบกระเพาะอาหารทำงานดีขึ้น, ทั้งต้น รักษาโรคผิวหนัง แก้กลากเกลื้อน แก้ผดผื่นคัน แก้น้ำเหลืองเสีย และแก้อาการปัสสาวะผิดปกติ

วิธีการใช้ :
          - โรคผิวหนัง กลาก เกลื้อน ตำใบสดให้ละเอียดผสมกับน้ำมันก๊าซ ทาบริเวณผิวหนังที่มีอาการ วันละ 1 ครั้ง หรือตำราก 6-7 ราก ผสมกับหัวไม้ขีดไฟ 1/2 กล่อง ให้ละเอียด เติมน้ำมันใส่ผมหรือวาสลินเล็กน้อยเพื่อป้องกันไม่ให้ยาแห้ง ทาบริเวณผิวหนังบ่อย ๆ
          - โรคเบาหวาน ใช้ใบทองพันชั่งตากแห้ง บดเป็นผงละเอียดรวมกับสมุนไพรอื่น ๆ ได้แก่ ใบชุมเห็ดไทย เมล็ดพริก ไทยร่อน เหงือกปลาหมอ จากนั้นผสมกับน้ำผึ้งแล้วปั้นเป็นยาลูกกลอน กินหลังอาหารครั้งละ 5 เม็ด ทุกวันเช้า-เย็น นาน 1 เดือน ระดับน้ำตาลในเลือดจะค่อย ๆ ลดลง
          - ลดผมร่วง ทำให้ผมดกดำ ขจัดเชื้อราและแบคทีเรียที่รากผม ตำใบสดที่มีอายุไม่อ่อนหรือแก่จนเกินไปให้ละเอียด แล้วผสมกับน้ำสะอาด หมักไว้บริเวณศีรษะแล้วล้างออก ทำต่อเนื่องอย่างน้อย 15–30 วัน จะเห็นผล
          - ดับพิษไข้  โรคผิวหนัง ริดสีดวงทวาร ไขข้ออักเสบ ไอเป็นเลือด ฆ่าพยาธิ และบำรุงร่างกาย ต้มใบหรือรากประมาณ 1 กำมือ ดื่มทุกวัน เช้า-เย็น
          - มะเร็ง ใช้รากต้มน้ำดื่ม
          - โรคไต นำใบมาตากแดดจนแห้ง แล้วนำมาคั่วให้หอม ชงดื่มกับน้ำร้อนหรือน้ำชา
          - ขับปัสสาวะ นำใบสดหรือใบที่ผ่านการคั่วจนแห้งชงน้ำดื่ม
           ข้อควรระวัง : สำหรับผู้ที่เป็นโรคหัวใจ โรคหืด โรคโลหิตจาง โรคมะเร็งในเลือด โรคความดันโลหิตต่ำ ไม่ควรรับประทาน

ขอขอบคุณแหล่งที่มา : สำนักงานข้อมูลสมุนไพร มหาวิทยาลัยมหิดล, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี,
: https://www.komchadluek.net/news/245343