ไทรอยด์คืออะไร มีหน้าที่ในร่างกายอย่างไร
“ไทรอยด์” (Thyroid Gland) เป็นต่อมไร้ท่อต่อมหนึ่งในร่างกาย มีลักษณะคล้ายปีกผีเสื้อที่อยู่บริเวณส่วนหน้าของลำคอ ซึ่งไทรอยด์เป็นหนึ่งในอวัยวะสำคัญที่มีหน้าที่ผลิตฮอร์โมนและหลั่งเข้าสู่กระแสเลือด เพื่อไปทำหน้าที่ตามอวัยวะต่างๆ ของร่างกายภายใต้การควบคุมของต่อมใต้สมองและต่อมไฮโปธาลามัส ซึ่งช่วยให้ร่างกายทำงานได้อย่างเป็นระบบ ดังนี้
* ช่วยให้ร่างกายและอวัยวะเจริญเติบโตตามวัย
* ควบคุมการเผาผลาญและอุณหภูมิในร่างกาย
* ส่งเสริมการทำงานของอวัยวะต่างๆ เช่น ระบบสมองและประสาท ภาวะทางอารมณ์ กล้ามเนื้อต่างๆ หัวใจ กระดูก เป็นต้น
ซึ่งจะเห็นได้ว่าหากไทรอยด์ทำงานผิดปกติ ไม่ว่าจะเป็นการผลิตฮอร์โมนออกมามากเกินไป หรือน้อยเกินไป อาจทำให้ระบบในร่างกายรวนหรือพังได้
ภาวะไทรอยค์เป็นพิษ คือภาวะที่ต่อมไทรอยค์หลั่งฮอร์โมนไทรอยด์ออกมามากผิดปกติเมื่อร่างกายมีปริมาณฮอร์โมนมากเกินความต้องการจะเกิดภาวะเป็นพิษต่อร่างกายนอกจากนี้ยังมีอีกภาวะที่เกิดขึ้นกับต่อมไทรอยด์ได้คือ ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ทั้ง 2 ภาวะมีอาการ ดังนี้
1) อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ใจสั่น
ผู้ป่วยที่มีภาวะไทรอยด์เป็นพิษจะส่งผลกระทบไปถึงการทำงานของหัวใจทำให้รู้สึกเหนื่อยง่าย ใจสั่น หรืออ่อนเพลีย ไม่กระฉับกระเฉงในภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำ
2) ผมร่วง
ภาวะไทรอยด์เป็นพิษหรือไทรอยด์ทำงานต่ำสามารถเกิดผมร่วงได้
3) นอนไม่หลับ
อาการนอนไม่หลับมาคุกคามบ่อย ๆ ทั้งที่ปกติเป็นคนที่นอนหลับง่ายและหลับได้สนิทโดยตลอด เนื่องจากหากไทรอยด์ผิดปกติอาจหลั่งฮอร์โมนมามากเกินไปจนกระตุ้นระบบประสาทส่วนกลางและรบกวนการพักผ่อนได้
4) รู้สึกง่วงตลอดเวลา
เกิดได้ในภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำจะเกิดอาการอ่อนเพลียไม่สดชื่นร่วมด้วย
5) อ้วนขึ้นหรือผอมลงอย่างผิดปกติ
ต่อมไทรอยด์ผิดปกติในลักษณะหลั่งฮอร์โมนออกมามากจะกระตุ้นระบบเมตาบอลิซึมให้ขยันเกินไปในภาวะไทรอยด์เป็นพิษจะพบว่าน้ำหนักตัวลดลงอย่างรวดเร็ว ส่วนในไทรอยด์ทำงานต่ำจะมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นง่าย เนื่องจากการเผาผลาญที่ต่ำลง
6) หิวบ่อยหรือไม่หิวกินไม่ค่อยลง
หากต่อมไทรอยด์ทำงานมากขึ้นอาจทำให้เกิดความรู้สึกหิวบ่อยขึ้น ทานมากขึ้น แต่น้ำหนักตัวลดลง หากไทรอยด์ทำงานน้อยลงอาจกินไม่ค่อยลง บวม อ้วนง่าย
7) ขับถ่ายไม่เป็นปกติ
เข้าห้องน้ำน้อยกว่าปกติหรือท้องผูกบ่อย ๆ แม้จะกินพวกผัก ผลไม้ เกิดจากร่างกายมีภาวะขาดไทรอยด์ได้ ในภาวะไทรอยด์เป็นพิษจะมีการทำงานของลำไส้มากขึ้น ทำให้ถ่ายอุจจาระบ่อยขึ้นกว่าปกติ ส่วนในไทรอยด์ต่ำอาจพบอาการท้องผูก
8) รู้สึกหนาวตลอดเวลาหรือขี้ร้อนมากขึ้น
ต่อมไทรอยด์ไม่หลั่งฮอร์โมนออกมาในปริมาณเพียงพอ ทำให้ระบบเผาผลาญทำงานช้าลง ความร้อนในร่างกายก็จะลดน้อยลง ภาวะไทรอยด์เป็นพิษจะมีอาการขี้ร้อน เหงื่อออกมากกว่าปกติ ส่วนภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำจะมีอาการขี้หนาวมากขึ้น
9) ผิวแห้ง
ภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำจะมีระบบเผาผลาญทำงานได้ช้าลงส่งผลต่อผิวแห้งมากขึ้นหรือเหงื่อลดน้อยลง
10) ใจสั่น
ภาวะที่ฮอร์โมนไทรอยด์มากเกินไปจะเร่งกระบวนการการทำงานส่วนต่าง ๆ ของร่างกายทั้งหมดจะทำให้หัวใจเต้นเร็ว

อย่าเพิ่งวิตกกังวลกับสัญญาณเตือนไทรอยด์มากเกินไป เพราะบางอาการก็สามารถเกิดจากสาเหตุอื่นได้ ควรไปตรวจเช็กสุขภาพอย่างละเอียดจะดีที่สุด

ขอบคุณ ข้อมูลจาก โรงพยาบาลกรุงเทพ